Gaston Dorren, taaljournalist

Ik heb onlangs een korte lijst van 625 basiswoorden uit het Engels vertaald in de taal die ik aan het leren ben, het Pools. Het zijn niet per se de allermeest gebruikte woorden (getuige adjective, sweat, ninth en lip), maar frequent zijn de meeste wel. De auteur, de Amerikaan Gabriel Wyner, beweert bovendien dat ze makkelijk te leren zijn aan de hand van plaatjes, maar daar geloof ik geen barst van (zie verb, material, no).

Ik vind het een nuttige lijst (en hij is hier te downloaden). Toch moest ik er ook een beetje om grijnzen. Wyner heeft veel gereisd. Waarom neemt hij dan de eenheden inch, foot (measurement) en pound op, naast centimeter, meter en kilogram? Je kunt als Amerikaan wel leren dat een inch in het Pools cal heet, maar als je in Polen bent, zul je je toch in centymetry moeten uitdrukken. De rest van de wereld heeft immers niet gewacht tot de VS ook aan het metriek stelsel toe waren. Een andere vreemde keuze is dollar, want die munt heet bijna overal ter wereld ongeveer hetzelfde. De opdracht look up local currency had de taalleerder op een nuttiger spoor gezet, namelijk dat de wereld elders anders is.

Vanuit mijn Europese perspectief bevat de lijst wel meer opmerkelijke keuzes. Gun, kill, murder en victim staan erop, maar factory, cook, sandwich en village niet. Lawyer en court wel, law en justice niet (oké, moeilijker af te beelden). Election en president wel, maar government en parliament niet. Echte basiswoorden als put en take ontbreken, terwijl naast meat (goed om te weten) ook beef en pork (van later zorg) speciaal genoemd worden. Fruit en vegetable missen dan weer. Kortom, al is de lijst beknopt en goed bruikbaar, erg stevig geworteld in de cultuur van de maker is ie wel. Wat overigens ook gebeurd zou zijn, vermoed ik, als een Europeaan of Oost-Aziaat hem had opgesteld. (Leuk om over na te denken: welke woorden zouden de lijst typisch Europees maken?)

Natuurlijk staat het me vrij om zelf woorden te vervangen, en dat doe ik ook: geen gun maar law, geen murder maar cook. En in plaats van pork, beef en lemon (?!) zal ik maar eens een paar typisch Poolse gerechten als barszcz, bigos en pierogi op mijn taalmenu zetten.