Om nieuwe woorden in vreemde talen te onthouden gebruik ik allerlei trucs en methodes, en een daarvan zijn ezelsbruggetjes. Ik zal zo een paar voorbeelden geven – en daarna ben ik benieuwd naar de jouwe!

De meeste ezelsbruggetjes die ik ooit heb gebruikt ben ik allang vergeten. En gelukkig maar, want het doel is natuurlijk dat ze zichzelf overbodig maken. Ze zijn als de steigers rondom een huis in aanbouw: als het huis staat, kunnen ze weg. De taal die ik nu leer is Pools, en daar heb ik ze nog wel hard nodig. De eerste vier voorbeelden gaan dan ook allemaal over die taal:

• Gasić betekent ‘uitdoven, uitdoen’. Ik onthou het als ‘het gas uitdoen’. Het woord voor aandoen ken ik gelukkig al ongeveer, dus daar dreigt geen verwarring mee.
• De beginletters van rdzenny (‘inheems’) vat ik op als de medeklinkers van ‘reeds’. Het verband is, dat inheemse mensen er ‘reeds’ waren, eerder dan andere bevolkingsgroepen die nu in hetzelfde gebied wonen. (Ezelsbruggetjes mogen gerust vergezocht zijn.)
• Het werkwoord badać (‘onderzoeken’), waar ik voorheen hardnekkig dabać van bleef maken, heb ik eronder gekregen door te denken aan de Wet van Archimedes: volgens de overlevering zou de denker daarop zijn gekomen door onderzoek in bad.
• Het werkwoord marzyć voor ‘dromen, verlangen’ koppel ik aan het woord marzec voor ‘maart’ – ik droom ’s winters zeker wel van maart.
• Het Latijnse puppis (‘achtersteven’) koppelde ik lang geleden aan poep, want die komt uit onze eigen achtersteven. (Ezelsbruggetjes hoeven niet smaakvol of zelfs maar fatsoenlijk te zijn.) Doordat ik puppis kende, kon ik later makkelijk het Spaanse popa onthouden, met dezelfde betekenis. Dat zou ik geen ezelsbruggetje noemen, maar inzicht in werkelijk bestaande verbanden.
• Gehoord van een kennis: zij onthoudt het verschil tussen de Nederlandse woorden aanraden en aanraken aan de hand van de letter d in adviseren, een synoniem van aanraden.

En nu ben ik dus heel nieuwsgierig naar de ezelsbruggetjes die jij zelf hebt gebruikt, of die je misschien van andere mensen kent. Het gaat me vooral om geheugensteuntjes op vocabulairegebied, maar als je er een hebt op andere deelterreinen van de taalstudie, zijn ze ook welkom. Ze mogen over welke (tweede) taal dan ook gaan, ze mogen vergezocht, onlogisch of onnet zijn, ze mogen visueel, auditief of wat dan ook zijn. Zolang ze hun werk maar doen: de ezel naar de overzijde brengen.

Kom maar door!