Een afwijkend taaldingetje dat ik één keer opvang, beschouw ik als een vergissing (of een vondst). Komt het in korte tijd twee keer voor, dan is er waarschijnlijk meer aan de hand. De derde keer en meer… die wil ik zo mogelijk via dit blogje op het spoor komen.
De eerste in mijn omgeving die het zei was W., een vrouw van begin twintig. Ze had het over ‘prie-examenstress’. Ik vroeg haar van watblief, ze herhaalde het en ik had hem: pre-examenstress, maar dan met pre rijmend op drie. Ik heb het een paar dagen later nog eens nagevraagd, en ze beaamde: in haar Nederlands kun je pre uitspreken als ‘prie’: “Het voelt wel logisch.”
Een paar dagen later hoorde ik iemand zeggen: “Rijp is eigenlijk een soort pre-rot.” Of om precies te zijn: ‘prie-rot’. De spreker, C., was geen jongvolwassen vrouw – een categorie van notoire taalvernieuwers – maar een senior, een man van in de zeventig. C. en W. hebben elkaar bovendien bij mijn weten nooit ontmoet.
Waar komt die uitspraak met ‘ie’ vandaan? Uit het Engels, lijkt me toch. Ik kan althans geen andere herkomst bedenken. En waaróm zeggen die twee mensen dat zo? Geen van beiden is erg op het Engels georiënteerd; W. volgt nota bene een Nederlandstalige opleiding.
Zeggen ze dan ‘prie’ onder invloed van prepaid en presale en prerelease? Maar ten eerste denk ik dat C. van die drie alleen met prepaid vertrouwd is. En bovendien, zouden woorden als prehistorie en Prénatal en premenstrueel niet genoeg tegenwicht bieden? (Tenzij Prénatal zichzelf inmiddels als ‘prienéttul’ uitspreekt. Nee toch?)
Ander idee: zijn er soms tv-presentators, influencers, levensliedzangers, voetballers of andere spraakmakende beroemdheden die pre als ‘prie’ uitspreken?
Ik weet het niet, dus ik heb twee vragen aan de lezer: ben of ken jij iemand die pre uitspreekt als ‘prie’? En zo ja, heb je enig idee uit welke hoek die vernieuwing komt?
Update: geen van de mensen die tot dusverre op Twitter of anderszins hebben gereageerd, herkende het bovenstaande. Wel meldde één persoon dat hij af en toe het voorvoegsel ‘post-‘ uitgesproken hoort als ‘poost’, bijvoorbeeld in ‘post-operatief’.
Ik had er nog nooit over nagedacht, maar prie en poost klinken mij niet gek in de oren (misschien ten gevolge van het feit dat ik sowieso mijn Nederlands regelmatig doorspek met Engelse woorden). Ook in reclameleuzen e.d. (ik weet zo gauw helaas geen voorbeelden) zie ik nogal eens een mengsel van Nederlandse en Engelse bestanddelen, ook in hetzelfde woord. Die willen nog wel eens erger wringen dan prie of poost.
LikeLike
Invloed van het Engels lijkt me voor de hand te liggen inderdaad.
Zou het nog iets met ‘prefab’ te maken kunnen hebben? Dat komt al decennia voor.
(Annie M.G. Schmidt liet ‘prefab’ rijmen op ‘liefheb’, maar dat is een ander verhaal.)
LikeLike
Ik had prefab er aanvankelijk in staan, maar ik vraag me af hoe gangbaar dat woord nog is, behalve in de bouw. En ja, die regels van Annie M.G. ken ik uit mijn hoofd! Zonder spieken: ‘Is dit de man die ik liefheb – of is het prefab?’
LikeLike