Wat zijn de leukste ‘taalattracties’ van Nederland en Vlaanderen, waar je als taaltoerist zeker heen moet? Die vraag probeer ik te beantwoorden in een artikel voor maandblad Onze Taal, dat een top tien van dit soort bezienswaardigheden zal bevatten. Natuurlijk heb ik niet zelf alles gezien wat er te zien valt. Maar met zijn allen hebben we dat wel. Vandaar dat ik hoop dat je me een handje wilt helpen. (Als het met de jaarlijkse Top 2000 lukt, moet dit ook kunnen!)
Hieronder staat een allereerste, zeer voorlopige opzet van zo’n taaltoeristische top tien. Welke bestemmingen zou jij toevoegen? En zitten er ook bij die je juist zou schrappen?
Ik verheug me op je berichtje!
Voorlopige lijst, van noord naar zuid:
- Gysbert Japicxhûs (Bolsward)
- De Taalkamer in de Museumfabriek (Enschede)
- Muurgedichten in dertig talen (Leiden; zie foto – met dank aan TripAdvisor)
- Museum van Oudheden (Leiden), met o.a. een kopie van de Steen van Rosetta
- Museum Meermanno (Den Haag)
- Koninklijke Bibliotheek (Den Haag)
- Belfortmuseum (Sluis), met vaste tentoonstelling over Johan Hendrik van Dale
- Plantin-Moretusmuseum (Antwerpen)
- Braillemuseum (Brussel)
- Librarium (Brussel – tot komend voorjaar gesloten)
Het Bilzers Taalmuseum is helaas gesloten. Het Taalmuseum (taalmuseum.nl) in Leiden is slechts af en toe te bezoeken. Mijn indruk is dat het Fries Museum in Leeuwarden en het Limburgs Museum in Venlo weinig aandacht besteden aan de respectieve streektalen. Er zijn diverse drukkerijmusea in Nederland en Vlaanderen, maar ik vermoed dat ze niet kunnen tippen aan het Plantin-Moretus.
Gaston Dorren, taaljournalist 
De muurgedichten van Ingmar Heijtze in Utrecht. Er is ook een boek met zijn gedichten met een plattegrond waarop staat welk gedicht bij welke plek hoort. Utrecht voor beginners en gevorderden.
LikeLike
Dank je! De muurgedichten in Leiden staan er sowieso nadrukkelijk in; ik zal die in Utrecht kort vermelden.
LikeLike
In het Huis van Alijn (Gent) kan je verschillende Vlaamse dialecten beluisteren: http://huisvanalijn.be/nl/collectie/geluid/dialecten
LikeLike
Leuk, dank! De enige reden waarom ik twijfel is dat je voor die dialecten niet naar dat Huis van Alijn hoeft, omdat ze ook online te beluisteren zijn. Hoe dan ook, ik zet het op mijn lijst.
LikeLike
Op Schiermonnikoog kun je een route fietsen langs negen gedichten in het ‘Schiers’. De moeite waard.
LikeGeliked door 1 persoon
Radio 1 is ook een goede plek om taaljuweeltjes in het wild te spotten. Wat dacht je van een interview met een Amsterdamse wethouder waarin hij aankondigt “illegale overtreders” hard te gaan aanpakken. De wet overtreden, dat is nog tot daaraan toe, maar illegaal… dat moeten we niet hebben! Wat mij betreft mag de radio in de top 10. Je blijft op de hoogte en je krijgt als bonus mooie versprekingen en taalconstructies te horen.
LikeLike
Haha, da’s ongetwijfeld waar. Dus: langs alle tien attracties rijden en daarbij de autoradio aan!
LikeGeliked door 1 persoon
Jouw nummer acht is mijn favoriet 🙂 Ik zou er nog eens naartoe moeten, nu ik de biografie van Plantijn nog fris in mijn hoofd heb (‘De woordenaar’, van Sandra Langereis). Verder denk ik aan de beelden van Hendrik Van Veldeke in Hasselt, Brabo in Antwerpen (‘Hand-werpen’ 😉 ) en Erasmus in Leuven. En als je dan in Leuven bent, kun je misschien ineens ook gaan kijken naar wat er nog overblijft van het Drietalencollege: https://nl.wikipedia.org/wiki/Collegium_Trilingue
LikeGeliked door 1 persoon
Dank je! Ik had Hendrik van Veldeke indertijd wel in mijn app opgenomen, maar voor deze top tien vind ik zo’n beeld net wat mager: je werpt er een blik op en je bent klaar. Datzelfde geldt voor de Esperanto-monumenten die er her en der nog te vinden zijn, en bijvoorbeeld de (kopie van een) runensteen in Utrecht: leuk om even bij stil te staan als je er langskomt, maar niet echt een attractie. Eerder ‘intéressant’ dan ‘mérite un détour’, laat staan ‘vaut le voyage’!
LikeLike
Ik doe veel aan taaltoerisme, maar ik bezoek nauwelijks talige bezienswaardigheden. Des te meer behorenswaardigheden: de beste taalattracties zijn gewoon de straat, de supermarkt en de bruine kroeg waar men nog steeds dialect spreekt!
Ga met de trein uit de Randstad naar Maastricht. Je raakt niet uitgeluisterd. Je stopt in Weert, Roermond, Sittard en Maastricht. Overal praten de mensen Limburgs, maar overal toch weer heel anders. En dan hebben we Venlo nog niet eens aangedaan. Een plaats als Volendam, die bezwijkt onder de toeristen en er eigenlijk nauwelijks bezienswaardig uitziet (waar komen al die lui eigenlijk voor?), herwint zijn charme zodra je even het oude dorp uitgaat en een flesje water gaat kopen. Zelfs als ‘jas’ word je vermoedelijk nog in het Volendams aangesproken! Kerkrade is een onaanzienlijke mijnbouwstad, maar zodra je de mensen er Kerkraads hoort praten – die on-Nederlandse, bij de eerste kennismaking bijna onwereldse taal – heb je geen moment spijt van je reis. Katwijk, voor de gemiddelde randstedeling vooral een strand, blijkt een asterixiaanse enclave in de Randstad zodra je mensen hun eigen taal hoort spreken. Het platteland van Groningen lijkt saai en flets, maar zodra je een Groninger hoort praten – Nedersaksisch, maar toch totaal anders – snap je hoe uniek die provincie is.
Enfin, dit heb ik dus de afgelopen pakweg vijftien jaar gedaan. U snapt dat ik me niet verveeld heb in eigen land.
LikeGeliked door 1 persoon
O, en ik zou in Leeuwarden de exposities in Tresoar niet vergeten.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik had Tresoar op mijn ‘longlist’ staan, maar op de website kon ik geen expositie vinden. Ik ben er één keer geweest, een paar jaar terug, en weet het niet meer zo goed. Ik moest maar eens zelf poolshoogte gaan nemen. Dank voor de suggestie.
LikeLike
Telt de taalgrens die de Lage Landen, België in het bijzonder, zo onprettig scheidt, ook als taaltoeristisch doel?
Ik weet overigens niet of het afgietsel van de Steen van Rosetta momenteel in het Rijksmuseum van Oudheden is te zien. Ik zou in het genoemde museum vooral letten op de Latijnse inscripties met de inheemse namen: Nehalennia, Fledimella, enz.
LikeLike
De taalgrens… leuke suggestie. Ze telt zeker. Ik moet eens kijken of er geen taalgrenswandelingen zijn of zo.
Ik dacht dat die steen van Rosetta er altijd stond. In ieder geval wel de laatste keer dat ik er was. En inderdaad, er is natuurlijk veel meer te zien. Ook daar zou ik eigenlijk nog even moeten gaan kijken.
Nogmaals dank!
LikeLike