‘Cluster’ is een kunstwerk van Kees Bierman, bestaande uit drie in een driehoek opgestelde, rechtop staande, raketachtige vormen van draad, die in het midden in elkaar overlopen. Het gidsje van de beeldentuin Anningahof in Zwolle zegt er het volgende over:

Drie identieke objecten, ieder met een verticale dynamiek, vormen door versmelting een nieuwe eenheid. Als ze massief gesloten zouden zijn geweest zou dat vragen over het inwendige van het beeld oproepen.
Echter door de transparante constructie wordt een inwendige leegte zichtbaar. Een illusie van massaliteit. Als men op enige afstand van het beeld loopt treedt ‘optische beweging’ op, doordat de waargenomen spijlen aan de zichtzijde zich optisch vermengen met die van de achterzijde.

Ik ben van mening dat dit begrijpelijker uitgedrukt kan worden. Ik heb een poging gewaagd:

Drie identieke objecten,
Drie dezelfde voorwerpen,
ieder met een verticale dynamiek,
schijnbaar omhoog bewegend,
vormen door versmelting een nieuwe eenheid.
zijn aan elkaar bevestigd tot één geheel.
Als ze massief gesloten zouden zijn geweest
Als ze ondoorzichtig waren geweest,
zou dat vragen over het inwendige van het beeld oproepen.
zouden we benieuwd zijn wat erin zat.
Echter door de transparante constructie
Maar doordat ze doorzichtig zijn
wordt een inwendige leegte zichtbaar.
zien we dat ze leeg zijn.
Een illusie van massaliteit.
Een schijn van volheid.
Als men op enige afstand van het beeld loopt
Als men op enige afstand van het beeld loopt
treedt ‘optische beweging’ op,
lijkt het te bewegen,
doordat de waargenomen spijlen aan de zichtzijde zich optisch vermengen met die van de achterzijde.
doordat de spijlen aan de voor- en achterkant elkaar kruisen als gevolg van perspectief.

Maar is mijn versie nog wel interessant? Ik vrees van niet: ze doet niet veel meer dan stomweg beschrijven wat de kijker ook zonder toelichting kan zien. Maar dat betekent dus – tenzij ik iets vreselijk fout heb gedaan – dat de eerste versie evenmin iets toevoegde. De oorspronkelijke tekst was in dat geval ‘een transparante constructie van keizerlijk textiel’, als ik me een kleine parodie mag veroorloven.

Ik vond het wel amusant om dit tekstje uit elkaar te plukken. Maar eigenlijk vind ik het vooral treurig dat het er staat. Want denk nou niet dat ik Cluster een lelijk of slecht beeld vind. Andere op Anningahof spreken me meer aan, maar dit werk misstaat er niet, en de beeldentuin als geheel was het bezoeken zeker waard.

Het tekstje heeft geen afzender. Zou het van de kunstenaar zelf komen, van een bevriende kunstkenner, van de mensen van de beeldentuin? En wat zou de schrijver gedacht hebben? ‘Wat een prachtig beeld – laat ik alles beschrijven wat ik erin zie’? ‘Het is een eenvoudig beeld, laat ik het verrijken met ingewikkelde taal’? ‘Er moet een tekst bij, laat ik er maar waar artibabbel tegenaan gooien’? Wie zal het zeggen. In ieder geval zou mijn advies zijn: doe het niet. Zeg nog liever niets. Want ik vrees, mét Joost Swanborn*, dat dit soort geleuter de kunst vooral een slechte naam bezorgt.

 ***

 * ‘Taaldokter’ Joost Swanborn heeft deze zomer een discussie over ‘holle kunstpraat’ aangezwengeld. Op zijn website is die nog terug te lezen. De oudste stukken staan onderaan.