Afschminken: dat is wat wij met ons onderwerp doen in Đê țåĺēñ ʊäņ Ęůřøþă, het boek-in-wording van taalkundige Jenny Audring en mij. Engels een handige wereldtaal? Fins moeilijk om te leren? Kroatisch een táál? Het mocht wat! Niets is wat het lijkt in de talige uitdragerij die Europa heet. Het Wit-Russisch wil van zijn naam af, het Retoromaans bestaat pas 25 jaar en het Faerøers…
– Het wát?
– Het Faerøers.
– Nee, nou moeten jullie ophouden. Dat bestaat niet.
– Goed, dan bestaat het niet. Net als het Monegaskisch, het Sorbisch en het Roetheens zeker. Maar wat we wilden zeggen: van veel talen bestaan wijdverbreide beelden. Bijvoorbeeld dat ze niet bestaan, of juist dat ze wel bestaan (Servisch), dat ze op elkaar lijken (Hongaars en Fins), dat ze niet in Europa thuishoren (Turks, Arabisch), dat ze uitgestorven zijn (Latijn), dat ze heel oud zijn (Litouws), enzovoort. Allemaal aanvechtbaar, half waar of gewoon fout.
Daarnaast hebben veel talen een geheim. Het Bulgaars is vreemdgegaan met het Albanees, het Roemeens is verdwaald, het Nederlands is een treurige koloniaal met meer onechte dan wettige kinderen, het IJslands negeert de buitenwereld, het Hongaars voelt zich eenzaam, het Baskisch vindt dat het Hongaars niet zo moet overdrijven, het Iers wordt vrijwel alleen nog in Brussel en Straatsburg gesproken, het Noors heeft een meervoudige persoonlijkheid, het Tsjechisch wordt gehaat door typografen, het Duits is Nederlands voor gevorderden en het Sloveens heeft een zeldzame grammaticale afwijking.
Đê țåĺēñ ʊäņ Ęůřøþă (het is nog maar een werktitel) is kortom een onthullende, respectloze reis door het taallandschap van ons continent, waarbij geen reputatie wordt ontzien. De grote jongens – Frans, Spaans, Russisch – worden net zo hard aangepakt als de dreumesen (Sami, Cornish, Sardijns).
Die reis begint overigens met een sprookje. Over een taal, ergens ver weg, niemand weet waar, en lang geleden, toen de dieren net niet meer spreken konden en de mensen nog niet zo lang; over een taal waarvan niemand de eigenlijke naam weet en die niemand meer spreekt; over een taal waarvan de afstammelingen zich verspreid hebben over heel Europa en een flink deel van Azië, en later over de hele wereld; over de taal, kortom, die wetenschappers, in dat lelijke jargon van hen, Proto-Indo-Europees noemen en die in al zijn moderne nazaten sporen heeft achtergelaten, maar in elke nazaat weer andere.
Na dat sprookje nemen we de lezer mee op tournee kriskras door Europa, van Albanees via Fries, Jiddisch en Portugees naar Zweeds. Een tournee van korte monologen, hoogstens duizend woorden lang, met betrouwbare informatie verpakt in een stevige mening. De lezer kan ons alfabetische reisplan volgen of zijn eigen route kiezen.
We hébben het overigens niet alleen over taaldiversiteit, we brengen die ook in de praktijk. We schrijven allebei in onze moedertaal: de een in het Duits, de ander in het Nederlands. Vervolgens vertalen we elkaars teksten in onze eigen taal, waarbij we onszelf en elkaar enige vrijheid gunnen. Zo ontstaat een eeneiige boekentweeling: Đıê Şρŕāćħëñ Ęůřøþăș en Đê țåĺēñ ʊäņ Ęůřøþă.
***
Vraag aan de lezers van dit blog: zouden jullie dit boek kopen? Voor jezelf, of anders als cadeau? (Als je een seintje wilt krijgen wanneer het verschijnt, hopelijk volgend jaar, dan kun je dat nu al melden: ongast[at]gastondorren[punt]nl.) Suggesties, zoals informatie over minder bekende talen of een pakkende titel, zijn natuurlijk ook welkom.
Gaston Dorren, taaljournalist 
Staat op mijn verlanglijst.
Ik hoop dat het ook aandacht zal besteden aan 1) het Maltees
2) het Ladin (In Zuid-Tirol, het Badertal en Cortina d’Ampezzo). Ontdekte vorig jaar dat er (nog) geen ISO-code voor bestaat.
3) het Ladino (Jodenspaans) 4) het Jiddisch 5) het Sorbisch 6) Curiosa zoals de Zimbrische dialekten in Noord-Italië en het Kasjoebisch in Polen, het verdwenen Gaelic van Sint-Kilda 7) het Negerhollands van de Maagdeneilanden en andere creooltalen op basis van een Europese taal.
LikeLike
Afgaande op de informatie in je blog, zou ik dat boek bijzonder graag in mijn bezit willen hebben. De (werk)titel zal echter zeer veel wrevel oproepen bij titelbeschrijvende bibliothecarissen: waar vind je al die tekens op je toetsenbord? Waar ik erg benieuwd naar ben is hoe je die titel uitspreekt. Kun je dat hier eens fonetisch weergeven?
Wat ik graag zou willen weten is of rijm in andere talen gebruikelijk is. Ik weet (of is het een vooroordeel) dat Nederlanders strenger zijn en meer aandacht besteden aan zuiver rijm dan Vlaamstaligen, dat Fransen niet terugschrikken voor rime riche en Engelsen voor eye rhyme en dat Duitsers klankrijm meer verwaarlozen door ‘liebt’ op ‘betrübt’ te laten rijmen. Dit lijkt mij echter allemaal te specifiek voor je boek, maar wellicht draag ik een mooi idee aan voor een vervolg.
LikeLike
Hee Gastonnie, wat leuk! Goede (werk)titel ook. Ik zou het kopen, omdat ik benieuwd ben naar hoe jij daarover schrijft. Als ik de schrijver niet zou kennen, en het in de winkel zou zien liggen zou ik het niet kopen. Maar misschien wel als cadeautje. Fijne vakantie vast!
LikeLike
En als we het ‘De Madylonische spraakverwarring’ noemen, koop je het dan? (‘Gastonnie’, pfff, dit is een serieus blog ja (-;).
LikeLike
Lijkt me een rete interessant boek. Ik hoop alleen dat het niet te wetenschappelijk wordt. Dat wil zeggen de schrijfstijl. Het lijkt mij erg leuk om een boek over de verschillen-overeenkomsten-krommigheden-en onverstaanbaarheid van de Europese talen te lezen maar ik vind het wel prettig als het lekker weg leest. (Geen Romannetjes maar literair lekker leesbaar)
Dat je begint met een sprookje nodigt mij uit.
Titel suggestie:
Spreekt u Europees?
Verstaat u Europees?
Duits + Roemeens : Deens – Spaans = Europees
LikeLike
Dank je! Of ‘Leer uzelf Europees, in 50 vrolijke lessen’.
We proberen in het boek dezelfde stijl te hanteren als in het stukje hierboven. Alleen moeten er soms iets ingewikkeldere dingen worden overgebracht. Dus het zal net wat meer aandacht vragen.
LikeLike
en ik zou het natuurlijk kado doen aan Liesbeth (gek he, was de eerste aan wie ik dacht ;-)! De inleiding belooft in elk geval veel goeds! Schrijf ze!
LikeLike
Leuk onderwerp. En leuke aanpak. Ik ben er zeker in geïnteresseerd. Of ik ’t ga kopen? Ik ga de ter garing aangeboden partjes bekijken en op basis daarvan bepalen of ik ’t ga kopen.
Maar nogmaals: positieve grondhouding.
Wat is de planning?
LikeLike
Er is nog geen planning. We gaan maandag met een uitgever praten. Ergens in 2010, op tijd voor de feestdagen, lijkt me al heel mooi.
LikeLike
Ik sluit me aan bij de vraag van Rian hierboven. En ook bij haar koop-intentie: ik heb geen bijzondere passie voor talen. Maar wel voor taal, dus als het in la Belgique verkrijgbaar zal zijn: gèire 😉
LikeLike
Natuurlijk zal ik het boek kopen, temeer daar je er ons via Twitter al langzaam warm voor stooft. Dus ik ben waarschijnlijk geen graadmeter. Als ik het zonder voorkennis alleen in de winkel zou zien: je ne sais pas. Hangt er denk ik vanaf hoe ‘blond’ of populair het gebracht wordt 😉 Als het heel wetenschappelijk is waarschijnlijk niet.
Spreek jij al die talen of kun je erover schrijven zonder ze te beheersen, vraag ik me dringend af?
Groetjes, Rian
LikeLike
Als het boek bijna klaar is, ga ik natuurlijk ook nog halve hoofdstukken op mijn blog zetten. Ik ga jullie helemaal gek stoven!
LikeLike
Vreemde volgorde eigenlijk: eerst nieuwe tongen en dan pas de oude. Had ik die omgevallen boekenkast eindelijk weer geordend, kan ik opnieuw beginnen. Maar je weet: ik doe niets liever. Voor mij is het niet of voor me zelf, of als cadeautje. Graag allebei. En dan internationaal gesigneerd.
LikeLike
Was via Twitter al op de hoogte van jullie initiatief. Klinkt als een aanwinst voor mijn boekenplank.
LikeLike
Yep…zal het zeker kopen, ik geniet van jouw taalgebruik in je blog en dat dan in een héél boek…wordt genieten!
LikeLike
Dat kan een heel erg leuk boek worden! Staat nu al op mijn verlanglijstje!
LikeLike
he Gaston, gaaf project! Wel wat talig naar mijn eigen leeszin maar zoals je al aangeeft in je vraag zou ik het boek zeker kado willen geven aan mensen zoals jij! Nu is natuurlijk de vraag hoe groot de markt is daarin want jij bent altijd wel de eerste die top of mind springt bij taal maar ik heb vast nog meer talige vrienden.
Vooral veel succes!
LikeLike
Mag ik vast intekenen voor een gesigneerd exemplaar? En ook een verzoek doen om vooral ook aandacht te besteden aan de interpunctie in de verschillende talen. Ik ben erg benieuwd of de puntkomma overal zo goed als uitgestorven is…
Groetsels,
Lies’alfa’beth
LikeLike
Voor mezelf niet maar voor taal-o-fielen in mijn omgeving zou ik het wel een aanrader of kado vinden. En wellicht dat een deel van de verslaafden aan ‘In Europa’ van Geert Mak hiermee ook aan hun dosis komen.
LikeLike
Hmm…nee, ik zou het niet kopen, maar dat zegt alles van mij. Maar toch veel succes gewenst, ik vind het moedig als mensen boeken schrijven.
LikeLike
Wat denk je? Natuurlijk ben ik geinteresseerd 🙂 Maar ja, ik ben dan ook taalkundige….Succes ermee!
LikeLike