Wanneer we de klank o uitspreken, neemt onze mond een ronde vorm aan. Is de bijbehorende letter daarom zo rond? Toch niet. Die vorm heeft te maken met een ander lichaamsdeel: het oog.

Ons alfabet gaat, via allerlei omzwervingen, terug op het Fenicisch. Dat is een taal uit het Midden-Oosten, verwant aan het Arabisch, die zo’n drieduizend jaar geleden werd gesproken. Elke letter in het Fenicische alfabet had een vorm die was afgeleid van een voorwerp, lichaamsdeel of dier. Omdat het Fenicische woord voor ‘oog’ begon met een kokhalsachtige medeklinker, werd die klank weergegeven met een afbeelding van een oog. Vervolgens werd die versimpeld tot een cirkeltje.

De Grieken namen de ronde letter over van de Feniciërs. Alleen gebruikten ze hem niet voor die kokhalsklank, want die bestond in het Grieks niet, maar voor de o-klank, want die ontbrak in het Fenicische alfabet juist. Het Griekse woord voor ‘oog’, ophthalmos, begint met een o, en historici vermoeden dat de Grieken daarom juist die klank aan die letter koppelden. Via de Etrusken en de Romeinen kwam de Griekse o uiteindelijk in ons alfabet terecht.

Dit stukje stond oorspronkelijk in het septembernummer van KIJK. Meer feiten en gedachten over taal vind je in mijn laatste boek, Vakantie in eigen taal.