Moenen en Mariken op een
houtsnede uit 1518.

Bijgelovig ben ik nauwelijks, gelovig nog minder en Noors al helemaal niet. En toch, als het even kan zou ik liever niet wonen aan de Duivelsstraat, de Beëlzebublaan of het Satansplein.

Maar zulke straatnamen bestáán toch ook niet, zul je zeggen – en trouwens, wat heeft Noorwegen ermee te maken?

Klopt: voorzover ik weet (ik heb niet gegoogeld; je moet een verhaal niet doodchecken) zijn er geen straten met zulke onmiskenbaar diabolische namen. Maar toen ik vanochtend een paar boeken ging bezorgen bij kopers hier in Amersfoort, zag ik onderweg een Moenenstraat. Moenen is een personage in het laat-middeleeuwse toneelstuk Mariken van Nieumeghen (of Nimwegen). Als ik hem de slechterik in het verhaal noem, doe ik hem tekort: hij is de duivel zelve, de prins der duisternis, de vorst van de onderwereld, het kwaad in hoogsteigen persoon. De Moenenstraat – je zult er maar wonen!

Maar misschien heeft de ambtelijke naamgevingscommissie aan een ándere, veel zachtmoediger Moenen gedacht, eentje waar ik nog nooit van gehoord heb? Die smoes is kansloos, vrees ik, want in de hele buurt zijn de straatnamen op middeleeuwse literatuur geïnspireerd: Elkerlijkstraat, Balladepad – dat werk.

Amersfoort is trouwens sowieso goed in slechte straatnamen. Een paar kilometer ten noorden van de Moenenstraat is een Laan van Duurzaamheid: een brede rechte streep asfalt zonder zebrapaden tussen huizen zonder zonnepanelen. Schaam je, naamgevingsambtenaren. Laan van Duurzaamheid? Het mocht wat. Huicheldreef zul je bedoelen!

En, o ja, wat doet het ertoe dat ik niet uit Noorwegen kom? Dat zit zo: het schijnt dat in dat land krachttermen veel vaker naar de duivel verwijzen dan elders in Europa. De sprekers van de meeste talen blazen stoom af door het aanroepen van een goddelijk wezen of het menselijk lichaam (zijn organen en uitscheidingsproducten, zijn bezigheden en aandoeningen), maar de Noren hebben kennelijk een bijzonder zwak voor woorden als faen, satan, djævelsk en helvete (‘duivel’, ‘satan’, ‘duivels’ en ‘hel’). Hetgeen me doet vermoeden dat een ‘Moenenstraat’ er nooit genade zou hebben gevonden in de ogen van een ambtelijke commissie. Te shockerend.