Als je belangstelling hebt voor taal, kom je op vakantie extra aan je trekken. Want juist dan hoor en zie je meestal andere talen om je heen dan in je leven van alledag.
Maar in één opzicht kom je juist niet aan je trekken. Want toeristische trekpleisters die iets met taal te maken hebben, zijn moeilijk te vinden. Reisgidsen kunnen nu eenmaal niet met elke liefhebberij rekening houden.
Om in die leemte te voorzien, ben ik een app aan het maken die talige bezienswaardigheden ontsluit. Waar ter wereld je ook bent, met deze app kun je op je telefoon of tablet zien waar iets van je gading te vinden is. Ik heb inmiddels tegen de duizend bezienswaardigheden verzameld, de meeste in Europa en Noord-Amerika, maar ook een flink aantal daarbuiten, van Argentinië tot Zuid-Afrika en China. Compleet met sterren: één ster voor aardigheidjes waarvoor je hoogstens een paar kilometer omrijdt, drie sterren voor prachtige attracties. En met een link naar aanvullende informatie op internet.
Om wat voor bezienswaardigheden gaat het dan?
- musea over of monumenten voor (een) taal of schrift;
- musea met bijzondere manuscripten of boeken in allerlei talen en schriftsoorten;
- musea over of monumenten voor de belangrijkste woordenboekmakers, taalkundigen, taalhervormers en schrijvers;
- inscripties in oude talen of schriftsoorten;
- streken en wijken met bijzondere minderheidstalen of een opmerkelijke taalsituatie;
- boekwinkels gespecialiseerd in bijzondere talen, meertaligheid of taalkunde;
- de interessantste musea over communicatietechnieken: telegrafie, telefonie, brailleschrift, geheimschrift, boeken, posterijen, typmachines, drukpersen enz.
Mijn vraag aan jou is nu: wat mag in deze app niet ontbreken? Aan welk museum of monument, aan welke plaats of streek bewaart de taalliefhebber in jou mooie herinneringen? Wat raad je aan, en waarom? Of eventueel het omgekeerde: welke bezienswaardigheid viel juist enorm tegen? En als je vindt dat ik een complete categorie over het hoofd heb gezien, hoor ik het óók graag.
Je kunt je informatie hieronder plaatsen, of stuur me een mailtje: taaltoerisme[at]gastondorren.nl. Ik verheug me op je reactie!
Gaston Dorren, taaljournalist 
Op het Kroatische eiland Krk vind je in het plaatsje Baška een oud kerkje, met daarin een (replica van) de stenen tablet met de oudste tekst in het Glagolitisch schrift. De authentieke tablet ligt in het archeologische museum van Zagreb, dus zo heb je meteen twee plaatsen voor de prijs van 1 ;-). In Berlijn zou er overigens ook een replica van moeten bestaan, net als in nog enkele musea in Kroatië. Wil je zo authentiek mogelijk blijven, dan zou ik het kerkje (voor de vindplaats) en het museum van Zagreb kiezen (voor de authentieke tablet) http://en.wikipedia.org/wiki/Ba%C5%A1ka_tablet
LikeLike
In het museum in Fumban, het kasteel van het Kingdom of Bamun in Kameroen kun je boeken zien in het schrift dat door King Njoya eind 19e eeuw is ontwikkeld om de geschiedenis van de Bamun te registreren.
Een andere plek voor oude manuscripten is het Institute of Ethiopian Studies in Addis Abeba, en oud is hier echt oud, 12e eeuw en sommigen zijn nog 500 jaar ouder. Het IES is te vinden in het voormalig paleis van Haile Selassie dat te vinden is op de compound van de nationale hoofdstedelijke universiteit
LikeLike
Afrika is zwaar ondervertegenwoordigd in mijn verzameling, dus dubbel dank. Het instituut in Ethiopië had ik wel al, maar goed te horen dat het inderdaad de moeite waard is.
LikeLike
In Genève hangt er een plaatje ter ere van de uitvinder van het Esperanto. Er staat op te lezen dat Ludovic Lazarus Zamenhof hier (= in het huis waar het plaatje hangt) ooit gewoond heeft.
Je kan er verder niets anders doen (het huis bezoeken bijvoorbeeld), dus het is niet de moeite om er kilometers voor rond te rijden. Maar als je in Genève bent, is het wel leuk.
Het plaatje hangt aan de rue du Vieux-Collège 12, in het oude centrum en dichtbij de winkelstraat.
LikeLike
Goed zo, dan kunnen mensen meteen ook naar de plaquette ter ere van Ferdinand de Saussure, in de Rue de la Cité, nog geen kilometer verderop. Zo veel is er in Genève niet te beleven, geloof ik, dus dat komt mooi uit! Dank voor de tip. Zamenhof heeft trouwens aardig wat beelden en gedenkstenen ‘gescoord’, wist je dat?
LikeLike
Nee, dat wist ik niet, maar hopelijk kan ik daarover meer te weten komen eens je app op de markt is 🙂
LikeLike
Het Matenadaran book depository in Yerevan is een must voor boekliefhebbers en voor degenen die wat van de Armeense cultuur willen begrijpen. Het geeft een overzicht van 1600 jaar Armeens schrift. Neem er wel een gids dan zie en snap je respectievelijk 10 keer en 20 keer meer.
LikeLike
Dank je! Ik had het inderdaad opgenomen, maar de tip van de gids voeg ik toe.
LikeLike
het kost 4 of 5 euro per groep, maar dat is het waard
LikeLike
De Karaïm in Litouwen spreken nog ’n Turkse taal met veel Hebreeuwse woorden. Je kunt in Vilnius een “kenesa” (heiligdom) bezoeken, maar Trakai is de hoofdstad van de Karaïm en hun kleine taal.
Mousehole, ’n plaatsje in Cornwall, is van belang omdat hier een monument voor Dolly Pentreath staat, volgens de overlevering de laatste spreekster van het Cornish.
Veel zal je wel bekend zijn, natuurlijk. De taalgrens in België is een attractie op zich. Minderheidstalen ook. Taaleilandjes her en der zijn je ongetwijfeld bekend. Het Gysbert Japicx-museum in Bolsward mag natuurlijk niet ontbreken.
Waar ik nog wel aan denk is het tragische dorpje Vel’ké Slemence/Малі Селменці, dat op de grens van Slowakije en Oekraïne ligt en door de grens in tweeën wordt gedeeld. De bewoners spreken een Hongaars dialect. Contact tussen de twee Slemencen is bijna onmogelijk, de grens is hier hard (buitengrens van de EU) – tegelijk hebben de bewoners met geen van hun beide vaderlanden een goede band.
LikeLike
Oh, en nog een leuk voor wie toch in Sevilla is: er staat een heel schattig, klein beeldje op een schattig klein pleintje, van een meisje op een stapel boeken. Een ode aan de eerste vrouwelijke universiteitsstudente of eerste auteur, als ik het me goed herinner…
Hier een foto: http://lievewoordjes.files.wordpress.com/2012/03/img_8834.jpg
LikeLike
Welbedankt, ook voor de beide musea. Het beeld van vrouwenrechtenactiviste Clara Campoamor, op het Plaza de la Pescadería, zo ontdek ik. Leuk.
LikeLike
In de kuststad Sanlúcar de Barrameda (Andalusië, Zuid-Spanje) is er een museum met allerlei mythische verhalen over het ontstaan van de nabijgelegen eilandstad Cádiz. Ik denk dat het ‘Centro de Interpretación del Cádiz Mitológico’ heet.
In Madrid, op Gran Vía, is er een museum van de posterijen, Museo de las Telecomunicaciones. Ik zag er (5 jaar geleden al wel) foto’s van de oprichting van het telefoonnetwerk, over de posterijen… Leuk en gratis.
LikeLike
Staat Van Dale nog in Sluis?
LikeLike
Hij staat er nog, en hij komt in de app!
LikeLike
De 10 mooiste / meest bijzondere boekenwinkels ter wereld horen er natuurlijk in thuis (o.a. de Selexyz in Maastricht): http://www.miragebookmark.ch/most-interesting-bookstores.htm
LikeLike
Edinburg, Schotland. Het monument voor Sir Walter Scott. Op Princes Street, nabij het Waverleystation.
LikeLike
Er zijn nog meer taalmonumenten in Zuid-Afrika (zie http://taalmuseum.co.za/nuus/hoeveel-taalmonumente-is-daar-in-suid-afrika%5D. Een daarvan is in Burgersdorp (Oostelijke Kaapprovincie). Het is een monument voor de Nederlandse taal. voor zover bekend het enige. Een vrouw houdt een boekblad vast waarop staat “de overwinning van de Hollandsche taal”.
LikeLike
Jeltje Gieles schreef al over het Afrikaanse Taalmonument. Het staat op een heuvel buiten Paarl (oprit: Hoofstraat > Flambeaustraat > bordjes volgen). Interessant wegens de symboliek, indrukwekkend uitzicht over de Paarlvallei.
Moenie vergeet om die Taalmuseum te besoek nie. Dit is in Paarl se sentrum, in die huis van Gideon Malherbe (Pastoriestraat nr. 9). In dié huis het hulle in 1875 die Genootskap van Regte Afrikaners gestig.
LikeLike
De Chinese schrijver Loe Sjuun (schuilnaam van Chou Shu-jen), schrijver van o.m. ‘Te Wapen!’ en ‘De waarachtige historie van Ah Q’ vertaalde ook ‘De kleine Johannes’ in het Chinees. Hij overleed in 1936 in Sjanghai, waar veel aan hem herinnert. Er is een park naar hem genoemd (metrolijn nr.3, uitstappen bij het voetbalstadion van Honkouw. In het park is een ‘Memorial Hall’, aan de straatkant is zijn grafmonument. Op Shanyin Lu nr. 9 staat zijn woonhuis, waar hij ook is overleden. Dit huis is op loopafstand van het park (ongeveer een kilometer in zuidelijke richting) en is gemeubileerd zoals het bij zijn leven was.
LikeLike
Harlingen, Voorstraat 61: geboortehuis van Simon Vestdijk; aan de zijgevel hangt een herinnerigsbord. In dezelfde straat een beeld van Anton Wachter; in het museum aan de overkant is er een Vestdijkkamer.
LikeLike
In Odense staat het geboortehuis van Hans Christian Andersen, tevens museum (adres: Bangs Bader 29).
LikeLike
Vermelding verdient volgens mij het kleine Ladinisch-sprekende taalgebied. Grotendeels in Zuid-Tirol, waar de taal ook onderwezen wordt, maar ook in de Italiaanse provincies Belluno en
Trente, waar het geen taalrechten heeft. In San Martin de Tor (Sankt Martin in Thurn) is een Museum over de Ladinische taal en cultuur [http://www.museumladin.it/news/news_nl.html]. In Vich de Fascia (Vigo di Fassa, prov. Trente) is er een ‘Istitut Cultural Ladin’ met Museum [http://www.istladin.net/web/index.asp?id=38]
LikeLike
Voor als u ook ‘monumenten’ van de Portugese taal insluit:
Dé bestseller van 2004 in Portugal was ‘Equador’ van Miguel Sousa
Tavares. Het verhaal speelt zich grotendeels af op een aantal koffietuinen (‘roças’) op het eiland São Tomé. Ik heb er ongeveer tien jaar geleden aan ‘literair toerisme’ gedaan. Veel plekken die in het boek genoemd worden bestaan nog. Ook daarvan heb ik dia’s.
LikeLike
Op Ambon staat (stond in 1985?) nog steeds het huis dat door Maria Dermoût beschreven wordt in ‘De tuin van Kleintjes’ (De tienduizend dingen). Met het beeldje in de tuin en de Hollandse tegeltjes die ook in het verhaal voorkomen.
Als u het de moeite waard vindt kan ik u de precieze locatie beschrijven en enkele dia’s scannen.
En het eiland Buru is natuurlijk het toneel van Bep Vuyks “Het laatste eind van de Wereld”.
LikeLike
Er is in Leiden en Oegstgeest heel wat te doen en te zien wat te maken heeft met tekst, taal en literatuur.
Leids woordenboek, wandelingen (o.a. Wolkers), muurgedichten, tekstkunst. Ik stuur je een mailtje met wat links.
LikeLike
Muurgedichten in Leiden: http://www.muurgedichten.nl/
LikeLike
Het Institut du Monde Arabe in Parijs http://www.imarabe.org Los van dat het een fantastisch mooi gebouw is met de bijzondere diafragma ramen die het licht controleren, ook een uitgebreide collectie Arabische kunst en een flinke bibliotheek. Bij die kunst uiteraard ook de nodige schriften (kalligrafie, Berbers, Arabisch). Aangezien in de Arabische wereld het maken van wereldse afbeeldingen vaak niet is toegestaan, bevat veel kunst dus schrift in al haar schoonheid.
LikeLike
Check ook de Facebookgroep Het Mooiste Gedicht. https://www.facebook.com/profile.php?id=100003022664213 Hier staan vrij veel gedichten in de openbare ruimte (gebouwen, parkeergarages, monumenten) gepost, met foto en precieze locatie.
LikeLike
Een inkoppertje is natuurlijk de Rosettasteen in het British Museum in Londen.
Het [url=http://www.tcd.ie/Library/bookofkells/]Book of Kells[/url] in Trinity College, Dublin.
En vind je het tapijt van Bayeux talig?
Ik denk nog even verder, wie weet later meer.
LikeLike
Ik weet niet of het geschikt is voor je app, maar in Harderwijk kennen we het fenomeen straatpoëzie. Op diverse plekken in de binnenstad liggen straatstenen met daarop gedichten. Misschien ook een leuke tip?
LikeLike
Wasrschijnlijk heb je deze al…ik vond het zeer indrukwekkend “Die Afrikaanse Taalmonument” in Paarl: over de wortels en positie van Afrikaans.
LikeLike
http://www.cq3meter.nl/actueel/tegels.php
Even naar onderen scrollen no. 17 tegelteksten op ’t Spui in Amsterdam, waar ook de boekenmarkt plaatsvindt.
LikeLike
http://www.cq3meter.nl/actueel/tegels.php
[32] Gedichten in letters omgeving Overtoom
LikeLike
Wat ha’j dacht van de Neersassiese sproakn in Neerlaand en Duutslaand? In Tweante, woer’t nog rellatief t meeste Plat wörd sprökn, zeent genog bekieknsweardige dinge te zeen.
De eerste taalkamer van Neerlaand:
http://www.twentsewelle.nl/Subpagina.aspx?Pagina=21&Subpagina=48
Doar kortbie zit de Tweantse Taalbaanke (beheard duur nen Freesk). De grötste verzameling vuur Streektaal van Neerlaand.
http://www.twentsetaalbank.nl/
De tiedtoafels in Riessen, in t Riessens en in t Hollaands, woerop de geskiedenisse van Riessen te leazn is:
http://www.rijssen-holten.nl/actueel/nieuws/tijdtafels-in-maart-terug-op-schild-rijssen
LikeLike
Ik vind het al leuk om door de schrijversbuurt in Almere te rijden.
LikeLike
Wat te denken van het Hof in Dordrecht, waar de Bijbel haar eerste Nederlandse statenvertaling kreeg?
LikeLike
Op Texel, in den Burg op de Groeneplaats, staat een monumentje voor een plaatselijk beroemde dichter: Huib Fenijn. (Huib de Rijmelaar): een lesenaar met daarin (on)regelmatig een ander gedicht.
LikeLike
Shakespears huis in Stratford-upon-Avon, Engeland. http://www.shakespeare.org.uk/visit-the-houses/shakespeares-birthplace.html
LikeLike
Egyptian Museum in Cairo. Rosettasteen en hiërogliefen.
Wetenschapmuseum in Milaan. http://www.museoscienza.org/english/ Bevat een historische telecommunicatie sectie. Kunt er o.a.met seinvlaggen van het spoor spelen. En grote Da Vinci collectie, de man van het spiegelbeeld schrijven.
Domplein in Utrecht met een megagrote steen met runeninscriptie.
LikeLike
Meneer D gaat eens hard denken. De letters van de t van je Twitteravatar staan er uiteraard al bij.
LikeLike
Het zal waarschijnlijk al veelvuldig in je lijst voorkomen, maar mijn taalhart geniet keer op keer van Zwitserland. Behalve alle geweldige natuurschoonheid die er natuurlijk in overvloed te vinden is heb je er Frans dat gewoon te volgen is, Duits dat als Zweeds klinkt en meer talen dan dat ik zou durven denken. Iedere keer weer genieten!
LikeLike
In deze app mag de Napolitaanse gebarentaal natuurlijk niet ontbreken.
Voor een introductie: http://www.wiggertvanderzeijden.nl/Portfolio/Gebarentaal.pdf.
Of ga naar: https://plus.google.com/b/105482473342642579321/#photos/105482473342642579321/albums/5708615699219638081
LikeLike