Ik heb mijn map met blogaantekeningen eens opgeruimd. Daar zaten ideeën bij waar ik in de toekomst nog iets mee hoop te doen. Andere heb ik digitaal verfrommeld en in de prullenbak gemikt. Maar een paar zaten er een beetje tussenin: te leuk om weg te gooien, te dun om er een uitvoerige blogpost aan te wijden. Anderzijds: blogposts hoeven natuurlijk helemaal niet lang te zijn zijn. Beter niet zelfs. Daarom deze week: vier korte blogjes. Hier het eerste.
Een taalvriend stuurde me geruime tijd geleden een merkwaardig citaat uit een juridisch studieboek:
“Een van de hierboven genoemde studies concludeert dan ook dat het afspreken van regels en het samenwerken met andere staten ‘central (is) to the way in which a hegemonic state like the US can achieve its policy goals.’”
Het eerste deel is Nederlands, het tweede deel Engels, dat is duidelijk. Maar waar loopt de taalgrens in die zin? Tussen ‘staten’ en ‘central’, zou ik zeggen. Maar als het tweede deel Engels is, waarom hebben de Nederlandse auteurs het woord ‘is’ dan áchter ‘central’ geplaatst? Het enige antwoord dat ik kan bedenken, is: omdat zo de Nederlandse zinsvolgorde behouden blijft.
Oké, dat kan. Maar dan zou ik nog een stapje verdergaan:
“Een van de hierboven genoemde studies concludeert dan ook dat het afspreken van regels en het samenwerken met andere staten ‘central (is) to the way in which a hegemonic state like the US (…) its policy goals (can achieve).’”
(Met dank aan Benjamin den Butter.)
Gaston Dorren, taaljournalist 
Ik denk dat ze het zo gedaan hebben omdat “is” zowel Engels als Nederlands kan zijn hier, zodat het zowel wat Engelse woorden als wat Nederlandse grammatica betreft in orde lijkt – zolang je niet nauwkeurig kijkt. Taalkundig zou het handiger zijn om de constructie met “concludeert dat” te vermijden en iets te schrijven als ‘noemt het afspreken van regels en het samenwerken met andere staten dan ook “central to the way …” ‘
Een andere vraag cq oplossing voor dit probleem is of het acceptabel is om maar de helft van de zin te citeren, zodat je toch nog niet echt weet wát er zo “central” is. Mijn voorkeur zou zijn om de hele Engelse zin te citeren, met elisies en zo – al weet ik natuurlijk niet wat dat voor een draak van een zin was.
Maar dat is meer iets voor taalpuristen en ouwelui, denk ik. Ik hoor al zoveel constructies die duidelijk uit het Engels zijn gehaald, dat ik verwacht, dit soort versmeltingen van Engels en Nederlands steeds meer te gaan zien…
LikeLike
Ik kan alleen concluderen dat juristen geen taalkundigen zijn en dat ze zagen dat in dit geval de zin wel aardig loopt. Als de zin anders was met andere werkwoorden dan hadden ze vast ter plekke ook iets anders bedacht. Ik had ’t zelf ongeveer zo geschreven:
Een van de hierboven genoemde studies concludeert dan ook wat betreft het afspreken van regels en het samenwerken met andere staten: ‘cooperation is central to the way in which a hegemonic state like the US can achieve its policy goals.’
(zoiets; ik ken ’t citaat niet)
De oplossing die zij kiezen klinkt wel als steenkolenengels als je de “is” als een Engels woord opvat.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik denk dat het woord ‘(is)’ hier het Nederlandse woord is is, niet het Engelse, en daarom is het ook niet logisch om verderop in het citaat met de volgorde te gaan prutsen – “to the way in which a hegemonic state like the US can achieve its policy goals” is binnen de multilinguale zin een eenheid, en die eenheid staat in het Engels, en behoudt dus zijn Engelse vorm. Om de proef op de som te nemen: Probeer het eens in het Duits in plaats van het Nederlands, dan voelt de vorm met “ist” mij minder gekunsteld aan dan de vorm met “is” – hoewel nog altijd gekunstelder dan het Nederlandse origineel, waarin “is” beide rollen kan spelen, en zo de taalgrens een beetje gladstrijkt.
LikeLike
Ik ben het helemaal met je eens dat het raar is om met de werkwoorden aan het eind te gaan prutsen. Maar ik vind dat wat de auteurs hebben gedaan óók heel vreemd. Als er in het Engels een ander werkwoord had gestaan, bijvoorbeeld ‘seems’, hadden ze het waarschijnlijk niet gedaan. Naar mijn mening hadden ze het in dit geval ook niet moeten doen. Zélfs als in het origineel het woord ‘is’ om de een of andere reden ontbreekt, hadden ze het beter tussen haakjes vóór het woord ‘central’ kunnen invoegen.
LikeLike
Nee, als ze ‘seems’ zouden overnemen zou dat vreemd zijn. Maar als er ‘seems’ had gestaan, en ze dat hadden vertaald met ‘lijkt’, en vervolgens de rest van het citaat wél in het Engels hadden gehouden, was er wel een constructie als deze uitgekomen. En dat is dus mijn punt: Dit ‘is’ is niet het Engelse woord ‘is’ uit het originele citaat, maar de vertaling van dat ‘is’ naar het Nederlands – waar het toevallig ook ‘is’ is.
LikeLike
Al moet ik wel toegeven dat als mijn interpretatie juist is, de interpunctie van de zin onjuist is. In plaats van “… en het samenwerken met andere staten ‘central (is) to the way in which…” ware het dan beter geweest te schrijven “… en het samenwerken met andere staten ‘central’ is ‘to the way in which…”
LikeLike
Waarom een zin in het Nederlands beginnen en eindigen in het Engels? Uit de zin blijkt het niet.
LikeLike
Het is een Nederlandstalig boek met daarin een Engels citaat. Dan is dat toch niet zo vreemd?
LikeLike